Image courtesy of João Ferrand

Porto, ook al ligt de stad qua populariteit nog mijlenver achter de hoofdstad Lisboa, toch zijn de bezoekersaantallen er de voorbije jaren enorm gestegen. Maar terwijl de wachtrijen voor de beroemdste boekenwinkel ter wereld, Livraria Lello met z’n felrode trappen, jaar na jaar aanzwellen, nemen wij u hier graag mee naar minder platgetreden paden. 
Het is met onze reistips net als met onze wijnkeuzes: we vinden onze gading zelden op de drukstbezochte plekken. In de marge daarentegen vinden we blind de weg naar de spannendste ontdekkingen. Dit is dan ook het verhaal van ons Portugal, ons Porto, ons land aan de Atlantische oceaan, maar we vertrouwen erop dat jij er ook je hart kunt verliezen.

Van Serralves via Foz naar Matosinhos
We beginnen dit bezoek aan Porto in de buitenwijken, ten westen van de stad. In een zijstraat van de grote Avenida da Boavista vind je er de Fundaçao Serralves.

Serralves is de verzamelnaam voor een groot park, een museum voor hedendaagse kunst, een kunstcinema en een prachtige art deco villa. Zelfs als je geen grote fan van hedendaagse kunst bent, is deze plek de moeite om te bezoeken. In het park kan je makkelijk enkele uren kuieren terwijl je afwisselend tuinen en architectuur bewondert. 
De tuinen en de art deco villa waren oorspronkelijk bedoeld als een privé buitenverblijf, gebouwd in het begin van de 20ste eeuw. De Portugese staat liet er nadien een museum voor hedendaagse kunst aan toevoegen en de tuinen werden  verrijkt met tal van kustinstallaties.
Het museumgebouw is een ontwerp van één van Portugals meest gevierde architecten Álvaro Siza. Ondermeer de prachtige getijdenzwembaden in Leca da Palmeira, vlakbij de havenzone van Porto, werden door hem ontworpen. Ook van zijn hand is het Japans geïnspireerde Casa de Chá da Boa Nova waar tegenwoordig chef Rui Paula op 2-sterrenniveau kookt. Behalve de pure schoonheid van het voormalige theehuis aan de rand van de oceaan, is ook het verhaal van chef Rui aanstekelijk en we kunnen het bovendien uit eerste hand vertellen.

in Casa de Chá ben je één met de oceaan

Toen er nog helemaal niets was, toen de eerste riviercruise op de Douro nog moest gebouwd worden, opende Rui midden in het wijnbouwgebied, zijn restaurant DOC aan een stille oever van de Douro. De timing was perfect: de topwijnmakers van vandaag - Niepoort, Wine & Soul, Poeira, Vale Meão, ... - hadden net hun eerste wijnen gebotteld en Rui zorgde voor een fijne plek om ze te degusteren met zijn gerechten. Het werd vanzelfsprekend dat wijnmakers en handelaars samen aanschoven bij Rui. 
Daarna opende hij in het centrum van Porto DOP en nog wat later kon hij zijn creativiteit helemaal kwijt in het Casa de Chá. Waar je je dus ook bevindt in Porto of de Douro, Rui Paula kan je dag kleuren.

Maar even terug naar Serralves. Sla je bij het verlaten van het museum linksaf op de Avenida do Mal. Gomes da Costa met z'n statige huizen, ben je op wandelafstand van Foz Velha, het oude gedeelte van Foz met z’n sfeervolle, smalle straatjes. Een gezellige tussenstop is de Mercado da Foz do Douro. 
De naam ‘Foz’ verwijst trouwens naar de monding van de Douro die hier z'n weg vindt in de oceaan. Dat zorgt in alle weersomstandigheden voor spektakel. Bij wind en ontij slaan de golven hoog en met veel kabaal tegen de pieren. Bij mooi weer kan je niet snel genoeg een plaats bemachtigen op het terras van Praia da Luz. Hier zit je op de eerste rij om te genieten van de zon en de oceaan.

De brede esplanada van Foz die zich noordwaarts langs de kust uitstrekt, is trouwens de ideale plek om tijdens je vakantie ook je Strava-sessie af te vinken. De recreatieve jogger kan vanaf de vuurtoren aan de monding van de Douro een vijftal kilometer laten bijschrijven door langs het ietwat bizarre Edificio Transparente en een ommetje in het stadspark naar de rotunda da Anémona te lopen. Orgelpunt is het innemende kunstwerk ‘She Changes’ van Janet Echelman dat boven het rond punt meedeint met de wind.
Het grote weefsel van touw doet tegelijk denken aan een visnet en een anemoon. Zo vat het zeer precies de essentie van de Portugese ziel die helemaal bepaald wordt door de oceaan. Dit is geen land aan de Middellandse Zee; dit is geen volk met een mediterrane levensstijl; dit zijn Atlánticos!
Wanneer de jogger voldaan in een Uber richting hotel stapt, kan de ambitieuze hardloper via het stadspark de Avenida da Boavista met z’n mooie modernistische villa’s beklimmen en helemaal tot aan het Casa da Música lopen. Vandaar gaat het bergaf, via de Jardim Botânico en het Parque Pasteleira, tot je weer in Foz uitmondt. Je Strava zal dan 12km aangeven. Over Casa da Música later meer.

Nu is het tijd voor een lekkere espresso met huisgemaakt gebak en dat is precies wat Tavi, Confeitaria da Foz, je biedt. Het zicht op de oceaan krijg je er gratis bij. Al sinds 1935 kan je hier terecht voor prima koffie, verrukkelijke scones en het hele scala aan Portugese zoetigheden. De zoete ontbijtcultuur van de Portugezen is voor ons één van de grote troeven van het land. Is het toeval dat de uitvinders van al dat zoets ook een flinke invloed op de wijnbouw hadden? Later meer over de rol van de Cisterciënzer monniken bij de ontwikkeling van de zogenaamde 'doces conventuais' én net zo goed hun impact op de productiemethode van de versterkte wijn die we vandaag nog steeds vernoemen naar de stad Porto.
Nu sluiten we deze eerste aflevering met een laatste gastronomische vermelding want in Foz vind je ook het restaurant van Pedro Lemos die zich het voorbije decennium tot een vaste waarde heeft gekookt en terecht erkend werd door Michelin.

Dorst gekregen van het lezen? 
Hieronder vind je de ideale dorstlessers uit de wijnregio net boven Porto. De streek staat bekend als de Minho, genoemd naar de rivier die wat noordelijker de grens vormt met het Spaanse Galicië. De oceaan en met name de verkoelende wind die vanuit de Açores komt aanwaaien, heeft er een even grote invloed op de wijnen als op de mensen. Dat zorgt voor een aanstekelijke frisheid en boeiende mineraliteit in het glas. Een betere sparring partner voor je schotel fruits de mer of gewoon een glas verkoeling aan het zwembad kan je niet dromen.